Przedstawiony poniżej podział antropologii fizycznej, cytowany za Prof. Andrzejem Malinowskim [1994], jest podziałem najczęściej spotykanym w polskich podręcznikach i opracowaniach.

1. Antropologia filogenetyczna zajmująca się rozwojem rodowym - pochodzeniem człowieka jako gatunku (etapami i czynnikami antropogenezy). Dział ten w drugiej połowie XIX w. opierał się najpierw na pośrednich dowodach ewolucji człowieka, później rozwinął się szeroko dzięki pozyskiwaniu materiałów wykopaliskowych. Podstawową gałęzią antropologii filogenetycznej jest paleoantropologia, anatomia porównawcza, fizjologia porównawcza i psychologia porównawcza naczelnych, etologia. Należy tu dodać, iż obecnie wiele nowego do antropologii filogenetycznej wnoszą badania molekularne (genetyka molekularna). Można tu przytoczyć np. hipotezę "Molekularnej Ewy", lub ostatnio przeprowadzone badania porównawcze sekwencji fragmentów mDNA (DNA mitochondrialny), pochodzącego z kopalnych kości człowieka neandertalskiego.

2. Antropologia populacyjna badająca zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka. Jest to najstarszy historycznie dział antropologii, oparty na klasyfikacjach człowieka dokonanych w 1735 roku przez K. Linneusza, w 1775 roku przez J.F. Blumenbacha i w 1798 roku przez J. Cuviera. Ten ostatni podzielił gatunek Homo sapiens na trzy zasadnicze rasy: żółtą, białą i czarną. Antropologia populacyjna, opierając się na zasadach genetyki klasycznej, przyjęła poglądy o stałości i niezmienności ras. W sposób opisowy i statyczny badała zróżnicowanie rasowe człowieka, doprowadzając do rozwoju antropometrii i ststystyki matematycznej w postaci biometrii. Problemy rasogenezy były w ujęciach typologicznych traktowane drugoplanowo. W końcu lat czterdziestych rozwinął się kierunek populacyjny, oparty na zasadach genetyki populacyjnej. Wykazano, że cechy rasowe podlegają zmianom w czasie, że mają one charakter adaptatywny (przystosowawczy), a zróżnicowanie rasowe jest efektem procesów ewolucyjnych.

3. Antropologia ontogenetyczna badająca problemy rozwoju osobniczego człowieka, której początków można upatrywać w połowie XVIII wieku. Ten dział zajmuje się badaniem prawidłowości przebiegu rozwoju, wyjaśnieniem mechanizmów i praw rządzących tymi procesami, zróżnicowaniem w czasie i przestrzeni zjawisk ontogenetycznych.

4. Antropologia stosowana w innych dziedzinach wiedzy i praktyki - antropologia kryminalna i medyczno-sądowa, antropologia kliniczna, ergonomiczna i sportowa. Działy te wykorzystują głównie metody antropometryczne dla celów identyfikacji osobniczej, śledzenia postępowania terapeutycznego czy diagnozowania dla ergonomicznej optymalizacji środowiska pracy czy charakterystyki grup sportowych. Tak więc antropologia stosowana wiąże się z tymi dyscyplinami, których przedmiotem zainteresowań jest człowiek i jego działalność np. medycyna, kryminalistyka, ergonomia, archeologia itp.

Można dodać, że według danych zebranych przez Komitet Antropologii PAN [Krupiński 1988] w Polsce największa liczba antropologów zajmuje się ontogenezą w szerokim tego słowa znaczeniu i morfologią człowieka, zwłaszcza w związku z uprawianymi dyscyplinami sportowymi. W następnej kolejności uprawiana jest etnogeneza, genetyka, ekologia, zagadnienia teoretyczne, antropologia stosowana. Pozostałe kierunki badań między innymi antropogeneza, paleopatologia, ergonomia nie przekraczały w roku 1987 10% całości uprawianych kierunków badań. Uzupełniając dodam, że miałem przyjemność uczestniczyć w wielu polskich konferencjach antropologicznych, sądząc po ilościowych proporcjach prac reprezentujących poszczególne kierunki wydaje się iż dane przytoczone powyżej dobrze ilustrują również obecną sytuację.

- T. Krupiński, 1988, Informacje o osobach pracujących w zawodzie antropologa w Polsce, Przegląd Antropologiczny, tom 54, zeszyt 1-2, PWN, Warszawa-Poznań.

- A. Malinowski, 1994, Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, Wyd. Uniw. Łódźkiego, Łódź.

- Antropologia, 1989, Pod redakcją A. Malinowskiego i J. Strzałko, PWN, Warszawa - Poznań.

- Mały słownik antropologiczny, 1976, Pod redakcją T. Bielickiego, WP, Warszawa.