Jan Czekanowski urodził się w rodzinie ziemiańskiej 6.10.1882 roku w Głuchowie, niedaleko Grójca na Mazowszu, gdzie spędził też dzieciństwo. Był uczniem szkoły W. Górskiego w Warszawie, a następnie przeniósł się do Libawy na Łotwie. Tam ukończył szkołę średnią w roku 1901. W roku 1902 zapisał się na uniwersytet w Zurichu. Podjął tam studia antropologiczne u znakomitego, niemieckiego antropologa Rudolfa Martina. Studiował także anatomię, etnografię i matematykę. Studia ukończył w 1906 roku, pracę doktorską obronił rok później. Będąc jeszcze studentem Jan Czekanowski podejmuje pracę w Królewskim Muzeum Ludoznawczym w Berlinie. W roku 1907 wyjeżdża wraz z ekspedycją naukową w dwuletnią podróż do Afryki Środkowej. W 1910 roku obejmuje pracę w Muzeum Antropologii i Etnografii w Petersburgu, a następnie w roku 1913 obejmuje Zakład Antropologiczno- Etnologiczny na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W tym samym roku wydaje drukiem książkę pt. "Zarys metod statystycznych w zastosowaniu do antropologii". Należy podkreślić, iż jest to pierwszy podręcznik statystyki w Polsce ! Po drugiej wojnie światowej Prof. Czekanowski przenosi się na stałe do Poznania, gdzie od roku 1946 aż do momentu przejścia na emeryturę w roku 1960, kieruje Katedrą Antropologii. Prof. Czekanowski w uznaniu swych zasług otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu we Wrocławiu oraz w Poznaniu. Prof. Jan Czekanowski zmarł 20.07.1965 roku w Szczecinie. Pochowany jest na warszawskich Powązkach. Od niedawna, na skutek starań środowiska antropologów poznańskich, jedna z ulic tego miasta nosi imię Jana Czekanowskiego.

Ten wybitny uczony jak nikt inny przyczynił się do rozkwitu polskiej antropologii oraz spowodował jej szerokie uznanie na świecie. Prof. Czekanowski był twórcą tzw. Lwowskiej Szkoły Antropologicznej, która przez wiele lat nadawała ton wszystkim badaniom w Polsce, stąd mówi się też o Polskiej Szkole Antropologicznej, którą wyróżniało całkowicie oryginalne ujęcie w zakresie indywidualnej taksonomii wewnątrzpopulacyjnej człowieka. Uczony ten stawiał sobie za cel matematyzację nauk przyrodniczych w tym oczywiście również antropologii. Wprowadził nowe metody opisu i analizy jak np. metoda diagraficzna różnic i podobieństw oraz prawo antropologicznej średniej arytmetycznej. Jak twierdzą Prof. Janusz Piontek i Prof. Andrzej Malinowski [1985] szczególną zasługą Jana Czekanowskiego i jego Szkoły było:

- pokazanie, jakie znaczenie ma wiedza teoretyczna tworzona w ramach danej dyscypliny naukowej,

- ukazanie znaczenia wiedzy teoretycznej innych dyscyplin (np. genetyki) w badaniach antropologicznych,

- pokazanie w jaki sposób można sprawdzić to, czy wiedza empiryczna stanowi dobre odwzorowanie badanej rzeczywistości,

- wprowadzenie statystycznych wielocechowych metod opisu osobnika, grup ludzkich oraz opisywanie i porządkowanie różnic międzyosobniczych i międzygrupowych.

Prywatnie Prof. Jan Czekanowski był również postacią nietuzinkową. Tak piszą o nim autorzy obszernego opracowania poświęconego historii antropologii w Polsce [Bielicki, Krupiński, Strzałko 1987]: "Czekanowski był uczonym w dawnym, wielkim, profesorskim stylu; mędrcem uwielbianym przez niektórych, podziwianym przez wielu i niecierpianym przez kilku. Ten wysoki, okazale zbudowany mężczyzna o przenikliwym spojrzeniu bladoniebieskich oczu, z nieodłącznym papierosem przyklejonym do kącika ust, bywał zwodniczo uprzejmy i "miękki" w obejściu, ale jednocześnie cięty w języku i zjadliwy w polemikach i dyskusjach. Był poliglotą, władającym, oprócz ojczystej polszczyzny, nieskazitelnym niemieckim, francuskim i rosyjskim, umiejącym też swobodnie konwersować po angielsku, włosku i czesku. Z pochodzenia ziemianin, typ światowca, był spoufalony z tuzinem europejskich księżnych i książąt i, jak głosi legenda, nawet z jedną koronowaną głową. W towarzystwie bywał czarujący; a na starość lubił delektować słuchaczy pikantnymi anegdotami, np. o przyjęciach wydawanych w prywatnych basenach kąpielowych w Zurychu w początku stulecia, albo o hulankach oficerów kawalerii rosyjskiej stacjonującej w Kaliszu, ówczesnym mieście granicznym carskiego imperium. Był erudytą, który, w swoim czasie, mógł dyskutować autorytatywnie o problemach antropologii, genetyki mendelistycznej, archeologii europejskiej, językoznawstwa słowiańskiego, etnografii słowiańskiej i afrykańskiej i statystyce matematycznej".

- Antropologia, 1989, Pod redakcją A. Malinowskiego i J. Strzałko, PWN, Warszawa - Poznań.

- T. Bielicki, T. Krupiński, J. Strzałko, 1987, Historia antropologii w Polsce. Przegląd Antropologiczny, tom 53, z. 1-2, Poznań

- Teoria i empiria w Polskiej Szkole Antropologicznej, 1985, Pod redakcją J. Piontka i A. Malinowskiego, UAM, Poznań.