Natura, Homines, Historia 2022
Małgorzata Litwinowicz
Odwieczny Bałtyk. Morskie dyskursy dwudziestolecia międzywojennego
Polacy nigdy w swej historii nie byli społeczeństwem żeglarzy, „ludźmi morza”, a mitologie morskie były w naszej kulturze zwykle słabe. Zmieniło się to nieco w dwudziestoleciu międzywojennym – gdy w obręb granic nowopowstałego państwa polskiego włączona została część Bałtyku wraz z niewielkim odcinkiem wybrzeża. Morze stało się wtedy „naszym morzem” i podobnie jak w wiele innych naturalnych środowisk, przestrzeni i krajobrazów – włączone zostało do narodowego imaginarium, zintegrowane z polską przestrzeń symboliczną, nasycone znaczeniami związanymi z narodową tożsamością. W wystąpieniu przyglądam się temu procesowi „oswajania”: w jaki sposób był on realizowany w tekstach literackich i innych formach piśmienności, w ówczesnej prasie i kulturze popularnej. Analizuję szeroko rozumiane „wyobrażenia morza” i kształtującą się w międzywojniu morską mitologię oraz jej powiązania z pojęciem polskości. Odwołam się także do „badania badań” – to znaczy wstępnie zanalizuję prace przyrodoznawcze, w szczególności działalność założonego w 1923 roku na Helu Morskiego Laboratorium Rybackiego, zastanawiając się nad tym, w jaki sposób wiedza przyrodnicza wykorzystywana była we wzmacnianiu narodowej tożsamości, w jaki sposób „unarodawiano” bałtycką florę i faunę, czyniąc jej reprezentantów i reprezentantki w jakiś sposób... polskimi.
Słowa kluczowe
-