Natura, Homines, Historia 2020
Wacław Kulczykowski
Długie kanały wodne w państwie krzyżackim jako przykład przekształcania naturalnych warunków hydrologicznych
Budowa długich kanałów wodnych była ważnym elementem akcji kolonizacyjnej prowadzonej przez zakon krzyżacki na terenie Pomorza oraz Prus. Zadaniem tych kanałów było doprowadzanie do miast dużej ilości wody z oddalonych, czystych źródeł na potrzeby rosnącej liczby mieszkańców i rozwijającej się działalności gospodarczej (m.in. młynów, tartaków, foluszy i innych zakładów produkcyjnych). W rezultacie w państwie krzyżackim wykonano wiele kosztownych i czasochłonnych inwestycji, takich jak 30-kilometrowy kanał prowadzący wodę do Malborka, czy Kanał Raduni, który dostarczał wodę na potrzeby gdańszczan. Przedstawione w referacie przykłady długich kanałów wodnych oraz związanych z nimi obiektów hydrotechnicznych pozwolą wskazać jak w średniowieczu przekształcano naturalne warunki hydrologiczne na terenie Pomorza oraz Prus.
O autorze
Wacław Kulczykowski jest doktorem archeologii na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego. Jego zainteresowania badawcze dotyczą średniowiecznych i nowożytnych systemów zaopatrywania miast w wodę oraz związanych z nimi obiektów hydrotechnicznych: wodociągów, kanałów, stawów, jazów, studni i innych. Popularyzator nauki, twórca projektu "Archeologia Live & Online". Laureat konkursu eNgage organizowanego przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej, pomysłodawca i kierownik projektu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Działalności Upowszechniającej Naukę oraz współtwórca naukowych gier komputerowych "Excavate!" oraz "Waterworks!". W 2017 r. otrzymał Nagrodę Miasta Gdańska dla Młodych Naukowców im. Jana Uphagena w kategorii nauk humanistycznych i społecznych za „wybitne osiągnięcia w zakresie prowadzenia prac archeologicznych, rewitalizacyjnych i dokumentacyjnych oraz wkład w nowatorskie badanie i ratowanie zabytków kultury na Pomorzu”.
Wacław Kulczykowski
Long water canals in the State of the Teutonic Order as an example of transforming natural hydrological conditions
The construction of long water canals was an important element of the colonization carried out by the Teutonic Order in Pomerania and Prussia. The purpose of these canals was to bring large amounts of water from remote, clean springs to the cities for the needs of the growing number of inhabitants and the developing economic activities (including mills, sawmills, fulling mills and other manufacturing plants). As a result, many expensive and time-consuming investments were made in the State of the Teutonic Order, such as the 30 km long canal carrying water to Malbork, or the Radunia Canal, which supplied water for the inhabitants of Gdańsk. The examples of long water canals and related hydrotechnical facilities presented in the paper will demonstrate how natural hydrological conditions in Pomerania and Prussia were transformed in the Middle Ages.
About author
Wacław Kulczykowski (born on 12 December 1988) is a doctor of archaeology at the Faculty of History of the University of Gdańsk. His research interests are related to the medieval and modern water supply systems in cities and the related hydrotechnical facilities: water pipes, canals, ponds, weirs, wells and others. Populariser of science, author of the ‘Archaeology Live & Online’ project. Winner of the eNgage competition organized by the Foundation for Polish Science, originator and manager of the project of the Ministry of Science and Higher Education within the Science Popularisation Activity, and co-creator of science-themed computer games ‘Excavate!’ and ‘Waterworks!’. In 2017 he received the Jan Uphagen Award of the City of Gdańsk for Young Scientists in the category of humanities and social sciences for “outstanding achievements in conducting archaeological, revitalization and documentation works, and contribution to innovative research and preservation of cultural monuments in Pomerania”.