18 marca w Auli Collegium Humanisticum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu odbył się kolejny wykład z cyklu wykładów kontrowersyjnych O tym się nie mówi… Tym razem gościem spotkania był dr hab. Sławomir Cenckiewicz – badacz najnowszej historii Polski, który wygłosił prelekcję pt. Płk Ryszard Kukliński – bohater czy zdrajca?. Spotkanie zostało zorganizowane przez Koło Naukowe Historii Niemiec oraz Instytut Historii i Archiwistyki UMK

Temat wykładu związany był bezpośrednio z wydaną przez Sławomira Cenckiewicza w minionym roku książką zatytułowaną Atomowy szpieg. Ryszard Kukliński i wojna wywiadów. Jak zauważają organizatorzy, problem podjęty w tytule wykładu jest nietypowy dla historyka, ponieważ chodzi o ocenę postawy moralnej. Nie bez powodu zdecydowano się jednak na taki właśnie tytuł. W dylemacie płk Kuklińskiego jak w soczewce skupiają się węzłowe problemy dotyczące tak historii schyłkowego PRL-u, jak i początkowych lat III RP. Odpowiadając na pytanie zawarte w tytule należy zatem dokonać oceny nie tylko wyborów jednego człowieka, ale ustosunkować się do postaw wyższej kadry oficerskiej Ludowego Wojska Polskiego, stopnia zależności polskich sił zbrojnych wobec sowieckiego mocarstwa, a nawet zdefiniować polski interes narodowy w kontekście militarnych napięć pomiędzy blokiem komunistycznym a wolnym światem. Równocześnie analizując historię rehabilitacji płk Kuklińskiego rzucamy światło na standardy obowiązujące w wolnej Polsce.

Dr hab. Sławomir Cenckiewicz w trakcie swojej prelekcji zauważył, iż spór o płk Ryszarda Kuklińskiego jest tak naprawdę sporem o to, czym była Polska Ludowa i czym było Ludowe Wojsko Polskie. Stosunek do PRL-u rozstrzyga konflikt o płk Kuklińskiego – mówił podczas  wykładu Sławomir Cenckiewicz. – Ja stoję na stanowisku, że PRL był szkodliwy.

Zatrudniony w Sztabie Generalnym płk Kukliński zapoznał się z agresywną doktryną Układu Warszawskiego, w którą wpisana była wojna ofensywna z państwami Paktu Północnoatlantyckiego, której wkalkulowaną ceną miała być nuklearna zagłada Polski. Według wypracowanych w Sztabie Generalnym planów strategicznych najwyżsi dowódcy wojskowi naszego kraju, z generałem Jaruzelskim na czele, godzili się na atomową zagładę Polski i milionowe straty w ludności cywilnej, jako dopuszczalną cenę za zwycięstwo Związku Sowieckiego i wojsk Układu Warszawskiego nad państwami Zachodu. To spowodowało, iż płk Kukliński zdecydował się nawiązać kontakty z CIA, by dostarczyć informacji, którymi świat zachodni mógłby wywrzeć nacisk na Związek Sowiecki oraz jego sojuszników i w konsekwencji nie dopuścić do wybuchu konfliktu zbrojnego. W obliczu takiej sytuacji postępowanie Kuklińskiego nie tylko nie było zdradą, ale było akcją bohaterską, gdyż ryzykując interes własny i swojej rodziny zrobił wszystko, by uratować Polskę przed planowaną zagładą. W swym postępowaniu pułkownik kierował się żywotnymi interesami ludności cywilnej i dobrem naszego kraju w przeciwieństwie do kadry oficerskiej LWP, gotowej złożyć interes Polski na ołtarzu imperialnej polityki sowieckiej. Dla mnie Kukliński był bohaterem – podsumował swoje wystąpienie dr hab. Sławomir Cenckiewicz.

Wykład Sławomira Cenckiewicza był czwartym wykładem z cyklu O tym się nie mówi…. Warto nadmienić, że do tej odbyły się trzy tego typu wykłady, w trakcie których mieliśmy okazję wysłuchać referatów Leszka Żebrowskiego, dr Aliny Całej oraz dr Franziski Zaugg.

Alicja Bartnicka

Galeria zdjęć na naszym profilu FB.